Sambo là môn võ được phát triển và luyện tập bởi Hồng Quân Liên Xô vào đầu những năm 1920 với mục tiêu nâng cao khả năng cận chiến của các binh sĩ. Môn võ này có rất nhiều điểm tương đồng với Judo và Jiujitsu nhưng cũng kết hợp nhiều yếu tố của các môn võ khác như Karate, Boxing và vật Greco-Roman.
Tên của môn võ - "SAMBO" - là chữ viết tắt của câu SAMozashchita Bez Oruzhiya, dịch ra tiếng Việt sẽ là "Tự vệ không vũ khí".
Võ sư người Xô Viết Vasili Oshchepkov được xem là một trong những người có công lớn nhất trong việc sáng lập nên Sambo.
Dù Sambo được phát triển bởi sự hợp tác của nhiều võ sư , ông Vasili Oshchepkov thường được xem là có công lớn nhất.
Oshchepkov được sinh ra vào năm 1893, ông chính là người đã đưa Judo vào Liên Bang Xô Viết. Với việc ông là một sĩ quan tình báo ở thời kì Tsarist và Xô Viết, ông đã được học và làm việc ở Nhật Bản vào những năm 1920.
Ông Oshchepkov đã học Judo tại học viện Kodokan Judo tại Tokyo, đây là học viện được thành lập bởi Jigoro Kano, cha đẻ của môn võ này. Oshchepkov đã trở thành võ sư người Nga đầu tiên được nhận đai đen 2 đẳng. Những kĩ thuật Judo Oshchepkov học được đã giúp Oshchepkov phát triển nên bộ môn Sambo. Môn võ này sau đó đã được dạy cho các sĩ quan của Hồng Quân Liên Xô và các sĩ quan tình báo.
Oshchepkov, dù có công rất lớn với nước Nga, đã bị bắt và xử tử trong tù khi chỉ mới 45 tuổi vì cuộc thanh trừng chính trị của những chính trị gia theo chủ nghĩa Stalin vào năm 1937. Ông đã bị buộc tội là gián điệp của Nhật Bản. 20 năm sau khi ông qua đời, sự trong sạch của ông mới được chứng tỏ.
Đặc điểm đặc trưng của Sambo
Môn võ Sambo thường được biết đến qua 3 điểm đặc trưng nhất là: Kĩ thuật takedowns dựa trên sự kết hợp của vật tự do và Judo, khả năng kiểm soát đối thủ dưới sàn, và leg locks. Tùy theo trường phái của Sambo, các đòn đánh striking cũng sẽ được sử dụng, ví dụ là Combat Sambo. Sambo được biết đến chủ yếu là môn võ vật đối thủ xuống đất và khóa siết.
Các nhánh của Sambo
Kể từ lúc thành lập cho đến nay Sambo đang tồn tại rất nhiều nhánh khác nhau. Tuy nhiên, chỉ có 5 trường phái của Sambo được công nhận đó là:
Combat Sambo (Sambo chiến đấu): Sambo chiến đấu được phát triển cho quân đội. Chính vì điều này bộ kĩ năng của Sambo chiến đấu bao gồm cả các vĩ thuật sử dụng và chống vũ khí. Không giống các phái Sambo khác, Sambo chiến đấu sử dụng rất nhiều kĩ thuật Striking.
Vì có yếu tố Striking, các cuộc thi Sambo chiến đấu bắt các võ sĩ phải đeo găng, bảo hộ cẳng chân và đầu.
Freestyle Sambo (Sambo tự do): Sambo tự do được tạo ra bởi Liên Đoàn Sambo Mỹ vào năm 2004 để khuyến khích các võ sĩ chuyên về Jiujitsu và Judo tham gia các giải đấu Sambo. Các giải đấu Freestyle Sambo thường cho phép các kĩ năng siết vùng cổ, khác với Sambo thể thao.
Self-Defense Sambo (Sambo tự vệ): Sambo tự vệ có mục tiêu chính là bảo vệ bản thân. Không chỉ tự vệ trước các đòn đánh tay không mà còn cả vũ khí. Các kĩ thuật của Sambo tự vệ có tiêu chí mượn lực đối thủ để phản đòn tương tự như Jiujitsu và Aikido.
Special Sambo (Sambo đặc nhiệm): Sambo đặc nhiệm được phát triển cho binh lính đặc chủng và các đội phản ứng nhanh. Sambo đặc nhiệm khá giống Sambo chiến đấu, tuy nhiên một vài kĩ thuật đã được thay đổi để phù hợp với nhiệm vụ của các sĩ quan hơn.
Sport Sambo (Sambo thể thao): Sambo thể thao có điểm tương đồng với Judo là các đòn vật takedown và các kĩ thuật chống vật rất quan trọng để chiến thắng. Luật của Sambo thể thao cấm đòn leg locks.
Nói về Sambo trong võ thuật tổng hợp, rất nhiều võ sĩ MMA quốc tịch Nga đều tiết lộ rằng Sambo chính là nền tảng của họ, trong những võ sĩ đó không thể bỏ qua hai tên tuổi lớn là Fedor Emelianenko và Khabib Nurmagomedov. Ngoài ra Tổng Thống Nga Vladimir Putin cũng rất ưa chuộng môn võ này.